يادگار 15/11/1388

- بازم حرف دارم!

چندماهی حسابی گرفتارشده‏بودم. اصلاً وقت نداشتم. خیلی دلم می‏خواست دوباره بنویسم ولی دَرس و مَشق از یکسو و از سوی دیگه، پروژه‏های بسیار بزرگ شبکه‏های کامپیوتری و تضمین امنیّت آنها اصلاً برام وقتی نگذاشته‏بود. هرچند بدجوری گرفتار دَرس‏هایم بودم ولی به‏لطفِ خدا تونستم طرح جدید و پیچیده‏ای را برروی شبکه‏های کامپیوتری بزرگ اجراء کنم. طرح ابتکاری ولی پیشرفته‏ای بود که حتّی در بدترین شرایط شبکه‏های محلّی را روی پانِگه‏می‏داره! خدائیش، خیلی روش وقت گذاشتم و چند ماه در بدترین شرایط، تحقیق‏کردم. چندین‏بار پیاده‏سازی کردم و دوباره ازنو شروع‏کردم. دستِ آخر، باتوکّل به خدا، آستین بالازدم و در چندمنطقۀ فوق‏العادّه حسّاس بصورت کاملاً عملیّاتی دَرِش آوردم. تقریباً تمام تعاریف شبکه‏ها را عوض‏کردم. تحت فشار روانی و کاری، اجراءِ چنین پروژه‏هائی خیلی جُرأت و تحمّل می‏خواد که خدا را شکر، من طاقتش را دارم. کاری را که بسیاری دیگه، حتّی در تصوّرشون نمی‏گنجاندن که بصورت عملیّاتی دربیاید را انجام‏دادم. حتّی برای نزدیک به دوساعت، تمام اتّفاقات‏های یک کلان‏شهر از کنترل خارج‏شد ولی بوسیلۀ سیستم‏های جبرانی و بی‏سیم، اونها را هدایت‏کردیم تا درنهایت، بحمدالله یک سیستم پایدار و سریع بعنوان بستر فراهم‏شد.

واقعاً نمی‏دانم چجوری باید شکر خدا را بجابیارم؟ اگر او نمی‏خواست، اگر او حتّی برای لحظه‏ای کمکم‏نمی‏کرد، نه‏تنها هرگز موفّق‏به‏انجام اینکار نمی‏شدم، بلکه به تمام سیستم‏های عملیّاتی موجود خسارت غیرقابل جبرانی واردمی‏شد. البتّه حالا هم کارم را متوقّف‏نکرده‏ام بلکه فازهای بعدیش را دارم انجام‏می‏دَم. «آبِ عزیزم»، باورت نمیشه، درست زمانیکه باید امکانات و بیت‏المال درجهت ارائِۀ اینگونه خدمات به مردم و خلق خدا صَرف‏بشِه، زمانیکه توی اون شرایط حسّاس به تسهیلات ساده‏ای همچون خودروی اِداری نیاز ضروری داریم، متوجّه می‏شیم که خودروی اداری درحال انجام امورات و فرمایشاتِ غیراداری است. چی بگم؟ وقتی فکرش را می‏کنم، می‏بینم که هیچکاری نمیشه انجام‏داد. می‏دونی چرا؟ چون گاهی اوقات، اون آدم‏هایی که باید مواظب سوء استفاده از امکانات بیت‏المال باشن، خودشون هم همان کارهای نادرست را انجام‏می‏دهند! بنابراین اگر به اونها گزارش بدی، فقط خودت ضایع می‏شی. ولی قطعاً نباید ساکت‏ماند. وقتی اهداف مقدّسی مدِّنظرداشته‏باشی، هیچ چیزی نمی‏تونه تو را از حرکت متوقِّف‏کنه. باید به مردم خدمت‏کرد. باید هرجائی از دنیا که باشیم، بعنوان اَشرفِ مخلوقات، اثر نیکی از خودمون بجا بزاریم و مشکلی را از جلو پای مردم برداریم و کمک به ترقّی و کمال بشریّت نمائیم. بنابراین حتّی اگر بسیاری از مسئولین یک حوزه دچار لغزش و اِنحراف‏شده‏باشند، و حتّی اگه هیچ مرجع صالحی جهت بَرخورد با اونها پیدانکنیم، می‏تونیم با خدمت صادقانه در سایۀ توکّل به‏خدا، سیستم‏های مدیریّت را به‏سوی شفّافیّت و خدمت صریح و روشن سوق‏بدیم. باید قبل از اینکه از دیگران انتقادکنیم، منتقد خودمون باشیم و دستکم به خودمون و خدای خودمون ثابت کنیم که اوّلاً در راه درست قدم‏برمی‏داریم و ثانیّاً اگر روزی بجای همان مدیران فاسِد قراربگیریم، مرتکب اون کارهای زشت نخواهیم‏شد. اینجوری اَرکان نظارتی صالحه در هر حکومتی، بجای اینکه با مشکلات عدیدۀ دیگری روبرو بشِه، فرصت‏پیدامی‏کنه که همون مدیران سطح پائین فاسِد را به‏مرور زمان پیداکنه؛ امّا اگِه ما از روی عصبانیّت و یا به‏دلایل انتقام‏جوعی، به وظیفۀ خودمون عمل‏نکنیم، درواقع باایجاد شرایط دُشوارتر عملاً فرصت شفّاف‏سازی و بررسی عملکردهای نادرست و گاهاً ناشی از فساد مسئولان را به نهادهای نظارتی نخواهیم‏داد.

یادت باشه: کاردرست کاری است که هم به‏النفسِه درست باشه و هم برای رضایت خدا باشه. پس جائی برای خودنمائی و غرور دَرش وجودنخواهدداشت و دَرها برروی شیطان بسته‏میشه. درچنین شرایطی، انواع و اقسام کمک‏های غیبی از دَر و دیوار می‏باره.

- ولایت مطلقه

اوضاع عجیبی بود. توی جریان انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران، ناگهان همه چیز به‏هم ریخت. اوّلش شُبَهاتی مَطرح‏شد ولی با توسعۀ سریع واکنش‏های جناح‏های سیاسی و البتّه هوادارانشان، مسئله به جنگ‏نرم و زیر سؤال‏رفتن اصول و حتّی قانون اساسی کشید. من سعی کردم جدای از دسته‏بندی‏ها و نگاه‏های جناحی و نیز جدای از مسائل مربوط به انتخابات، یکبار دیگه همان مباحث اساسی را برای خودم دوباره تحلیل‏کنم. بنابراین بدون غرَض و مَرضی ‏اصل «ولایت مطلقه» را بررسی کردم. موضوع علی‏رغم تخصّصی بودن آن از دیدگاه‏های آکادمیک و حوزوی که البته به‏مراتب فراتر از توان درک و دانش محدود من و امثال من است، خیلی ساده و روشن بود. بسیاری از درگیری‏ها از سوء تفاهم برروی کلمۀ «مطلقه» شروع‏شده‏بود و البتّه ازهمان‏طریق هم به درگیری‏ها دامن‏زده‏شده‏بود.

داستان از این قرار است که براساس اصل «تفکیک قوا» که بسیاری از کشورهای متمدّن امروزی برآن حکومتی را بناکرده‏اند، قوای مجریّه، مقنّنه و قضائیّه از هم جدامی‏شوند. دلایل قطعی و محکمی هم برای آن وجوددارد. ولی ازآنجا که کلّیّۀ قوانین بشری، ناقص است، درهر کشوری جهت جبران کاستی‏ها و انحرافات و حتّی درگیری این سه قوّه، تدبیری اندیشیده‏شده‏است. مثلاً در بعضی کشورها، مجالس متعدّد راه‏اندازی کرده‏اند. دربرخی دیگر، نوعی حکمیّت نسبی در قسمتی از آن سه قوّه قرارداده‏اند. در برخی دیگر، رؤسای یکی توسّط دیگری مشخّص‏می‏شود. دربرخی دیگر از کشورها هم عنصر «رَهبر» موظّف به ایجاد هماهنگی است. حال این رهبر، اگر یک مقام تشریفاتی صِرف‏باشد، عملاً هیچکاری نمی‏تواند انجام‏دهد و مشکلات ادامه‏می‏یابد. درست مثل «ولایت فقیه» که در ابتدا در قانون اساسی بود. خیلی زود این کاستی مشخّص شد و باتوجّه به شرایطی که در آن زمان رُخ‏داد، در اصلاحیّۀ قانون اساسی ایران کلمۀ «مطلقه» و بدنبال آن مسئولیّت مربوط به آن نیز به همان ولایت فقیه اضافه‏شد. این کلمۀ «مطلقه» یک کلمۀ الزام‏آور «حکومتی» برای تضمین ایفای نقش همان مکانیزم رهبری برای جبران خطاها و اشکالات سیستم حکومتی مشتمل بر سه قوّۀ متمایز است. به همین سادگی.

حال آنکه عدّه‏ای باتفسیر نادرست از همین کلمه، ابهامی را ایجادکردند که «مطلق» فقط خدا است و این کلمۀ «مطلقه»، اِنکار مُطلقیّت خدا و از اینجور حرف‏ها می‏باشد. درگیری‏ها با توسعۀ این ابهام بیشتر و بیشتر شد زیرا برای پاسخ به همین جملات ابهام‏انگیز کوتاه، باید مراحل بَحث و اِستقراء و اثبات طیّ‏شود که البتّه بسیاری در مجالس عمومی و درمقابل عوام قابل طرح‏نیست و فرصت‏های تخصّصی و به‏اصطلاح آکادمیک و حوزوی را می‏طلبد. بنابراین درمقابل اونهمه جملات کوتاه و سؤالات ناقصِ ابهام‏بَراَنگیز، فرصت کافی برای روشن‏کردن این انتِساب وجودنداشت.

من کاری به درست یا غلط بودن این قانون ندارم که البتّه اصلاً صلاحیّت بررسی‏اش را ندارم زیرا بحث فوق‏العادّه تخصّصیی است ولی خداوَکیلی بی‏انصافی است که فرصت پاسخ به طرَفِ مقابل دادِه‏نشِه. به‏همین دلیل خودم آستین بالازدم و کاری کردم. سعی کردم ازپشت کامپیوتر و وبلاگ بلند بشم و تحقیق‏کنم. وقتی‏به این نتیجه رسیدم، آرام‏شدم و تونستم ازمیان جنجال‏هائی که به‏پا شده‏بود، جریان‏های اصلی را تشخیص‏بدم.

ببین، خیلی ساده‏است: برو کلمۀ «مطلقه» را از «ولایت فقیه» حذف کن، اونوقت خاصیّت حُکم حُکومَتی‏اش ازبین‏می‏رود و اون سه‏قوّه فاقد راهبرمی‏شن. بَعدش هم یک فروپاشی رُخ‏‏می‏دِه. یعنی یک نظام حکومتی، نابود میشِه که البتّه قبل از نابودی، یک کشور دُچار خسارات خارج از تصوّری میشِه. البته بحث دیکتاتوری هم بدنبال همان حذف کلمۀ «مطلقه» مطرح‏شد که بازهم در همان قانون اساسی، پیشبینی‏هائی برای جلوگیری از آن وجودداشت. جالب اینجاست که مکانیزم‏های متعدّدی برای حفظ صحّت آن پیشبینی‏شده مثل مجالس خبرگان رهبری و تشخیص مصلحت نظام ونیز شرایط فِقهی که حتّی اگر مکانیزم‏های قانونی دُچار اختلال بشِه، بازهم آن مکانیزم‏ها عمل‏می‏کنند. حالا خودمونیم، برای پاسخ به اونهمه پرسش‏های اِبهام‏اَنگیز که مثل مور و مَلخ از همه‏جا مانندِ اینترنت و سایر رسانه‏ها بَرسَر مردم ریخته‏می‏شد، چگونه فرصت می‏شد که پاسخ‏های تفصیلی به آن ابهامات داده‏شود؟

من ابداً قصد دفاع کردن از این اصول قانون اساسی را ندارم ولی نامردی را هم قبول ندارم. مرد آن است که فرصت دفاع را هم به حریف خودش بدهد. یک مثال بَرات می‏زنم. حدود یکماه بعد از انتخابات، توی سایت‏های خبری که اتّفاقاً بصورت ای-میل هم مشترک می‏پذیرند، به‏شکل وسیعی از گران‏شدن گوشت تا حدّ کیلوئی شانزده‏هزارتومان خبرهائی می‏آمد. اتّفاقاً من برای سه‏روز پیاپی، برای خودم و برخی از اعضاء فامیلم مجبور به خرید گوشت شدم. در هر سه‏روز من گوشت را در آن تاریخ به مبلغ کیلوئی ده‏هزارتومان خریداری کردم و علی‏رغم آن شایعۀ خبری وسیع، ابداً قیمت عوض‏نشد و همکارانم هم همین را می‏گفتند. خُب، خودمانیم، این شد مبارزه؟ بحث متقابل و متقاعدکردن جناح مقابل و یا مردم، جای خود را به شایعه‏سازی و خبرپراکنی از یک ایستگاه خبرگزاری رسمی داده‏است! تمام ایستگاه‏های خبررسانی، اَعَم از اینترنتی، رادیوئی، تلویزیونی و ماهواره‏ای دارای سَمت و سو و جهت هستند. من به هیچکدامشان اعتمادندارم. خیلی ساده می‏تونی به این نتیجه برسی: در بخش خبری، ظاهری بی‏طرفانه دارند ولی نباید فریب‏بخوری چون دربخش تفسیر خبر و بخش‏های میزگرد، خیلی سریع متوجّۀ موضع‏گیری رسانه می‏شوی. پس سعی کن مثل من به منبع اطّلاعت اصلی دست‏پیداکنی. مثل همان بررسی اصالت و حوزۀ کلمۀ «مطلقه» که باید جدای از منابع تفسیر خبری رسانه‏ها، بدنبالش می‏گشتم.

- حزب غیرممکن!

همیشه برام این سؤال مطرح بود که «حزب سیاسی» یعنی چی؟ آخه مگه میشه یک عدّه دور هم جمع‏بشن و چیزی بنام حزب سیاسی رسمی اعلام کنند و درهمۀ موارد حکومتی، اقتصادی، سیاسی و توسعه‏های اجتماعی و غیره همواره یک نظر را داشته باشند؟! گیریم که یک حزب در انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری پیروز مطلق بشه، آیا تضمینی وجودداره که تمام افراد حزب و اونهمه مردمی که به اون حزب رأی داده‏اند، تمام سیاست‏های اون حزب را همواره قبول داشته‏باشند؟ می‏دونم که اهل فنّ جواب‏های متقاعدکننده‏ای دارن ولی من نمی‏تونم جلو خنده‏ام را بگیرم. یکجوری هست. آخه هزارتا سؤال عجیب و غریب هم در ذهنم می‏گذره. مثلاً این تشکیلات حزبی، بدون هیچ چشم‏داشتی، چجوری منابع مالی‏اش را تأمین می‏کند؟ والاّ، اونهائی که کمک‏های مالی بدون چشم‏داشت برای سَرپانگه‏داشتن حزبی می‏کنند، خیلی لوطی هستند. ازنظر اقتصادی، توجیهی نمی‏بینم. اونهمه پول بی‏زبون را درمیارن و دودستی میدن به یک حزب که حتّی بعد از به قدرت رسیدن هم قرارنیست هیچگونه منابع مالی صرف‏شده توسّط حزب را جبران‏کند!!! بازم خنده‏ام گرفته.‏ من که اگر بخوام رأی بدم، به افراد مستقل رأی می‏دَم.

- سیاست

حالم از سیاست بهم‏می‏خوره. اصلاً ازش خوشم‏نمی‏یاد. اصلاً علاقه‏ای به اخبار سیاسی ندارم. برعکسش، خبرهای علمی و گاهی هم اقتصادری را دوست‏دارم. از اخبار ورزشی هم خوشم نمی‏یاد. به خبرهای اجتماعی هم گاهی ‏توجّه‏می‏کنم. می‏دونی چیه؟ آدمی مثل من که عاشق «آب» هست، فکر و ذهنش را به چیزی جز «آب» معطوف‏نمی‏کنه. سیاست یک زبان رسمی برای حفظ و اکتساب منابع و منافع اقتصادی است. یک نگاهی به سیستم حک.متی آمریکا بی‏انداز. می‏بینی که حتّی کارخانجات اسلحه‏سازی آن، مثل پاه‏های نفتش، خصوصی‏اند و اصلاً دولتی نیستند. ولی دولت آن، بااستفاده از ابزارهای سیاسی و نظامی، از همان منابع غیردولتی حفاظت‏می‏کنه و اونها را تأمین و تضمین می‏کنه. حتّی حکومت آن نوعی سکولار است که هیچ داعیّۀ یهودی‏گری، مسیحی‏گری، اسلام‏گرائی و هیچ‏نوع اعتقاد راسخ مذهبی ندارد. درواقع به‏روشنی از منافع و منابع همان بخش‏های خصوصی کشورش دفاع‏می‏کنه.

خودمانیم‏ها، حالا میشه فهمید چرا منابع مالی احزاب آمریکا و سایر کشورهای مشابه، تأمین می‏شِه. مگِه نه؟

- شفّاف‏سازی

بجای سیاست و اینجور‏چیزها ترجیح‏می‏دَم دنبال شفّاف‏سازی باشم. بنظر من، اگر حکومتی آزادی اطّلاعات را تصویب کنه و اَزِش پُشتیبانی‏کنِه، مسائل پشتِ پرده‏ای وجودنخواهدداشت و فساد ریشه‏کن میشِه. باید درهمین راستا قدم‏برداشت. همۀ اطّلاعات عمومی باید دراختیار مردم‏باشد. مردم به‏خودی‏خود، بهترین ناظرین خواهندبود. باید جهانی شفّاف بوجودآورد. ولی این را هم گفته‏باشم‏ها: یک سِری اطّلاعات باید محرمانه بماند. مثل اطّلاعات مربوط به رقابت‏های تجاری-فنّی و تأمین اجتماعی افراد.